donderdag 3 november 2011

Pesten op het werk is sinds 1 juli 2011 een strafrechtelijk misdrijf

Met de inwerkingtreding van het Sociaal Strafwetboek («SSW»), op 1 juli 2011, is pesten op het werk een strafrechtelijk misdrijf geworden. Het “pestmisdrijf” wordt omschreven in artikel 119 van het Sociaal Strafwetboek. Het SSW werd ingevoerd bij de wet van 6 juni 2010 tot invoering van het Sociaal Strafwetboek («wet van 6 juni 2010»), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van donderdag 1 juli 2010, eerste editie, blz. 43712.

Dit artikel 119 van het SSW luidt als volgt:

" Art. 119. Geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk
Met een sanctie van niveau 4 wordt bestraft, hij die in contact treedt met de werknemers bij de uitvoering van hun werk en die geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk begaat in overtreding op de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk."

Artikel 119 van het SSW wordt een belangrijk instrument in de strijd tegen pesten op het werk. Het lost evenwel niets op i.v.m. de problematiek van detectie van pesten op het werk.  Artikel 119 van het SSW viseert ook pestende werknemers, maar niet alleen werknemers.

In de parlementaire voorbereiding van artikel 119 van het Sociaal Strafwetboek leest men:

"De ruime formulering van de strafbare personen («iedere persoon die in contact treedt met de werknemers bij de uitvoering van hun werk») omvat de werkgever, zijn aangestelde, zijn lasthebber, de werknemers, maar ook alle personen van buiten de onderneming die in contact treden met de werknemers bij de uitvoering van hun werk, inzonderheid de klanten, de leveranciers, dienstverleners, leerlingen, studenten en personen die uitkeringen genieten" (Parl. St., Kamer, 2008-2009, nr. 52-1666/1, blz. 209-210). 
De inbreuk is strafbaar met een sanctie van niveau 4, dus gevangenisstraf tot drie jaar (artikel 101 SSW: De sanctie van niveau 4 bestaat uit hetzij een gevangenisstraf van zes maanden tot drie jaar en een strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6000 euro of uit een van die straffen alleen, hetzij een administratieve geldboete van 300 tot 3000 euro.” 

Op blz. 210 van het geciteerde parlementaire stuk wordt er de nadruk op gelegd dat tegen de schuldigen een bevel tot aanhouding zal kunnen afgeleverd worden:  
" De incriminatie onder artikel 126 (119 van de definitieve tekst) moet bestraft worden met een zware sanctie die in de meest ernstige gevallen aan de rechter de mogelijkheid geeft om een gevangenisstraf uit te spreken of aan de onderzoeksrechter de mogelijkheid om een aanhoudingsbevel af te leveren. De voorziene sanctie is aldus een sanctie van niveau 4" (Parl. St., Kamer, 2008-2009, nr. 52-1666/1, blz. 210). 
De strafbaarstelling van pesten op het werk, op 1 juli 2011, heeft verregaande gevolgen. Eenieder die wordt gepest zal tegen de dader klacht kunnen neerleggen bij de sociaal inspecteurs, bij de politie of bij het parket. Dit vloeit voort uit artikel 17 van het SSW: “Onverminderd de bevoegdheden van de officieren van gerechtelijke politie, houden de door de Koning aangewezen ambtenaren, de door de bevoegde overheden aangewezen ambtenaren, evenals de sociaal inspecteurs toezicht op de naleving van de bepalingen van dit Wetboek, van de wetten bedoeld in Boek 2 van dit Wetboek en van de andere wetten waarvoor zij belast zijn met het toezicht op de naleving ervan, alsmede op de naleving van de bepalingen van de uitvoeringsbesluiten van dit Wetboek en van voormelde wetten.” Een klacht met burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter hoort ook tot de mogelijkheden (artikel 63 van het Wetboek van strafvordering: “Hij die beweert door een misdaad of een wanbedrijf te zijn benadeeld, kan daarover bij de bevoegde onderzoeksrechter klacht doen en zich burgerlijke partij stellen.”). 

Het neerleggen van een klacht met burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter is echter niet zonder risico. In dat geval wordt er door de raadkamer onderzocht of er voldoende bezwaren zijn tegen de persoon tegen wie er klacht is neergelegd. Indien de raadkamer oordeelt dat er onvoldoende bezwaren zijn, dan wordt de klager veroordeeld tot het betalen van een rechtsplegingsvergoeding (artikel 128 van het Wetboek van strafvordering), de “vergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek”. Deze rechtsplegingsvergoeding zal kunnen oplopen tot 1.200 euro of zelfs tot 10.000 euro (Koninklijk besluit van 26 oktober 2007 tot vaststelling van het tarief van de rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek en tot vaststelling van de datum van inwerkingtreding van de artikelen 1 tot 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van de advocaat, artikel 3: “Voor de geschillen die betrekking hebben op niet in geld waardeerbare vorderingen bedraagt het basisbedrag van de rechtsplegingsvergoeding 1.200 euro, het minimum bedrag 75 euro en het maximum bedrag 10.000 euro”).

Een klacht bij de politie of bij het parket lijkt de beste keuze. In dat geval kan de procureur des Konings de klacht echter wel seponeren (artikel 28quater van het Wetboek van strafvordering: “Rekening houdend met de richtlijnen van het strafrechtelijk beleid, vastgesteld krachtens artikel 143ter van het Gerechtelijk Wetboek, oordeelt de procureur des Konings over de opportuniteit van de vervolging. Hij geeft de reden aan van de beslissingen van seponering die hij terzake neemt.”). De procureur des Konings heeft geen seponeringsbevoegdheid wanneer het slachtoffer bij de onderzoeksrechter klacht met burgerlijke partijstelling heeft ingediend.

De strafbaarstelling van pesten heeft geen terugwerkende kracht. Alleen daden van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk, die gepleegd zijn vanaf 1 juli 2011, zullen strafbaar zijn. Dit is een gevolg van de regel van de niet-terugwerkende kracht van de strafwet (artikel 7 § 1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens: “Niemand mag worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde”.).

maandag 26 september 2011

Zorgplicht ... ook jegens de niet-klagende werknemer

Volgende case is een interessant precedent in Nederland waar de werknemer een schadeclaim kon indienen bij haar werkgever wegens burn-out ondanks dat ze niet kloeg!

De Zaak. Een werknemer raakt arbeidsongeschikt als gevolg van veel te hard werken gedurende een lange periode. De diagnose van de keuringsarts luidt burn-out. Zij krijgt een uitkering en een jaar later ontslag. Zij stelt daarop haar werkgever aansprakelijk omdat die zijn wettelijke zorgplicht niet zou zijn nagekomen. Zij kreeg een hoeveelheid werk opgedragen die niet in 40 uur per week kon worden uitgevoerd, maar in 60.

Wat zegt de wet? In het burgerlijk wetboek staat dat de werkgever maatregelen moet treffen ‘en aanwijzingen verstrekken’ die ‘redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt’. De werkgever is niet aansprakelijk als de schade het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

Wat zegt de werkgever? De overbelasting is niet door het werk veroorzaakt, maar door haar persoon. Zij zou een verhoogde kans hebben op een burn out omdat ze moeite had met nee zeggen, graag hard werkt, alles goed wil doen en liefst ook helemaal zelf, idealistisch, ambitieus en plichtsgetrouw is en gewaardeerd wil worden. Verder liet ze niet blijken dat ze het werk niet aan kon. De werkbelasting ging die van de ‘normale, gemiddelde werknemer’ niet te boven.

Hoe oordeelt de rechter? De werkgever moet ervoor zorgen dat ook extra werk ‘in beginsel’ binnen 40 uur verricht kan worden. De werkgever kende bovendien de werkhouding en mentaliteit van de werknemer uit de beoordelingsgesprekken. De werkgever had kunnen en moeten weten dat zij vele overuren maakte en gezien de extra werkzaamheden overbelast was. De werkgever had er op bedacht moeten zijn dat zij een bijzonder risico liep. Zeker als zij belast werd met extra werk. Maar ook met werk waarop zij niet voldoende voorbereid was. De werkgever had zijn beleid op haar moeten afstemmen en meer de vinger aan de pols moeten houden.

Speelt het zwijgen een rol? De rechter vindt dat een werknemer die niet laat merken dat het werk te veel is of boven haar macht gaat, ‘niets afdoet’ aan de plicht van de werkgever zelfstandig en uit eigen beweging na te gaan of ze aan het werk is, of ze pauzes neemt en of ze werk mee naar huis neemt. Op het beoordelingsformulier was immers genoteerd dat de werknemer moeite had met delegeren, perfectionistisch was en moeite had los te komen van het werk. Dat is een ‘bijzonder risico’ waarvoor bewaking door de werkgever ‘geboden’ is. Ook was het de bedrijfsarts bekend uit een verslag van de huisarts dat zij „enorme vechtlust” heeft, houdt van doorzetten en spanningen ontkent. Dat leidde al eerder tot lichamelijke klachten. De werkgever heeft deze persoonskenmerken onderschat. „Daaraan doet niet af dat ook de werknemer zelf haar burn out risico tijdens haar werk niet heeft onderkend en haar burn out heeft genegeerd”.

De werkgever is aansprakelijk.

bron nrc.nl

vrijdag 23 september 2011

Wat drijft ons WERKELIJK?

Cijfers ... Hebben we onze target deze maand gehaald?  Net niet maar globaal voor 2011 tot en met vandaag in september zitten we aan 108%.  Het ziet er naar uit dat we een collectieve opslag zullen krijgen voor het mooie werk dat geleverd is in 2011.  

Ga ik morgen opstaan en me geweldig voelen?  Nee ... maar waarom niet? 

Onderstaand filmpje geeft een mooie visie ondersteund door wetenschappelijk onderzoek (!) waarom geld in vele gevallen eigenlijk niet de beste motivator is.  Misschien zit hier de sleutel voor een betere wereld? Wie weet...


woensdag 14 september 2011

Je hoeft zelfs niet te liegen

Misleiding en pesten komen niet zomaar in grove leugens of wilde uitspattingen van de dader.  Neen, het is veeleer een sluimerend bijna onzichtbaar kwaad ... zoals de nucleaire straling in Fukoshima of dat virus dat je zoontje of dochtertje meeneemt van de crèche.  Plotseling ben je ziek en vraag je je af hoe dat in godsnaam toch mogelijk kon zijn.

Een studentin die me wilde interviewen omtrent pesterijen op het werk stelde me eens de vraag waarom pesten zoveel meer voorkwam bij lager geschoolde werknemers.  De realiteit is ... dat het wellicht wel evenveel voorkomt maar onder een andere vorm...  Die manager in zijn maatpak zal je niet plots in het openbaar en mep in je gezicht verkopen of een emmer water over je hoofd gieten... Nee, de emotioneel intelligentere manager gaat je reputatie te lijf met een glimlach op het gelaat.  Hij zegt er ook bij dat hij steeds bereid is om je verder te helpen of om je verder advies te geven om je zogezegde incompetentie op te krikken.  Achteraf als je er over nadenkt kwam die eigenlijk nooit met concrete tips of hulp aandraven.  Het was een mooie verpakking en veel ingestudeerde woorden, het was een middel om je er telkens weer aan te herinneren dat je niet voldeed.

Iemand anders vond dat ik te ver was gegaan door in de uitzending van de Zevende Dag met mijn verhaal uit te pakken aangezien het niet in de verste verte te vergelijken viel met wat die arme man te Mactac was overkomen.  Dat was brutaler ja, dat was schrijnend, onmenselijk ... maar wat is er erger ... Vermoord worden met 1 messteek of door 20 messteken?

In mijn sportteam hoorde ik laatst iemand klagen tegen zijn vrienden: "Het lesgeld stijgt dit jaar van 3,75€ per les naar 4,50€ en als we afwezig zijn op de geplande lestijden dan moeten we het ook betalen of we nu ziek zijn, op het werk moeten zijn ... maakt niet uit. Schandalig, ik stop ermee!" Zijn vrienden gaven hem groot gelijk en steunden hem in zijn beslissing. 

In werkelijkheid was het echter zo dat sinds jaar en dag de prijs nooit veranderd was door de coach.  Onder druk van andere teams moesten wij dan op een gegeven moment ook het huidige tarief van 6€ per les gaan betalen.  De coach kon de boot nog gedeeltelijk afhouden en haalde nog 4,5€ per les uit de brand op voorwaarde dat iedereen betaalt ook al is hij niet aanwezig.  Was tevens een mooie stimulans zodat iedereen telkens aanwezig zou zijn.

Om te misleiden en te pesten hoef je zelfs niet te liegen ... laat dat stukje essentiële informatie weg en je vertelt een heel ander verhaal!