Oproep - Deel uw verhaal en toets het aan het onderzoek

Ik ben zoals reeds gezegd werk aan het maken van een update van mijn website.

Een belangrijke nieuwe rubriek zullen case-studies zijn van bekende en minder bekende pestdossiers.  Het opzet is aan te tonen dat met het onderzoek dat verricht is het mogelijk moet zijn op een intelligente manier uitspraken te doen en de zwakheden van de pesters te ontmaskeren.

Ik doe daarom bij deze een oproep aan iedereen die wil om (al dan niet anoniem) zijn verhaal van pesterijen te delen.  Ik zal de feiten en gebeurtenissen trachten te toetsen aan het onderzoek om overeenkomsten te vinden.  In eerste instantie zou het makkelijk zijn via mail te communiceren, maar ik sta open voor persoonlijke ontmoetingen indien de (drukke) agenda's het toelaten.

Mailen kan via de contactpagina van mijn website www.pestenophetwerk.net.

Twee pesters ontslagen bij IVBO te Brugge

Bron: Het laatste nieuws (4/12/2010)

BRUGGE - Twee werknemers van de afvalintercommunale IVBO in Brugge zijn ontslagen omdat ze een andere werknemer hadden gepest. Dat bevestigt Paul Jonckheere, voorzitter van de IVBO.

De werknemers werden eind oktober om dringende redenen ontslagen na een interne tuchtprocedure. Volgens het slachtoffer hadden de twee pesters hem al twee jaar geknepen, geslagen en getreiterd. Het escaleerde toen de pesters zijn broek aftrokken en zijn geslachtsdeel insmeerden met brandende zalf. Daarop diende het slachtoffer eind september een klacht in bij de politie, en lichtte hij de directie in. Een van de pesters is afgevaardigde voor de liberale vakbond VSOA, en die vecht nu het ontslag aan omdat de pesterijen uitgelokt zouden zijn.

'De twee pesters hebben de feiten toegegeven', zegt Paul Jonckheere van de IVBO. 'Dat is grensoverschrijdend gedrag, of het nu om uitlokking gaat of niet.'

Misvattingen rond pesten ... zelfs door sympathisanten

Bron: Het nieuwsblad (19/11/10)

Professor arbeidsrecht Roger Blanpain (KUL) vindt dat bedrijven veel actiever op zoek moeten gaan naar pesterijen. 'Omdat gepeste mensen vaak niet met hun verhaal naar buiten durven te komen.'

Hoe is het mogelijk dat dergelijke extreme pesterijen nog bestaan in onze bedrijven?

Roger Blanpain: 'Omdat de bestaande structuren in onze bedrijven niet inspelen op de menselijke psychologie. Mensen die gepest worden zijn van nature zwak. Ze hebben niet genoeg haar op de tanden om terug te slaan en naar de verantwoordelijken te stappen. Die mensen trekken zich terug en gaan in stilte kapot. Die durven niet naar buiten te komen met hun verhaal.  Deze man wilde ook eerst niet zeggen wie hem die dingen aandeed.'

Hoe kan het dat collega's elkaar zoiets aandoen?

Roger Blanpain: 'Het zit ingebakken in de menselijke natuur, zoals discriminatie van mensen met een andere huidskleur. Vergeet niet dat mensen van de apen afstammen. En net zoals discriminatie is pesten op het werk bijzonder moeilijk te bewijzen. Deze keer zijn er gelukkig beelden. Anders zou deze man ook niet geloofd zijn.'

Wat kunnen de bedrijven doen?

Roger Blanpain: 'Ze moeten veel actiever op zoek gaan naar pesterijen. Ga met mensen praten, hou vergaderingen waarin over pesten wordt gepraat. Zet op de computer anti-pestboodschappen. Het moet erin gehamerd worden. Anders krijg je toestanden zoals met seksueel misbruik in de Kerk. Daar is ook jarenlang over gezwegen.'

In de kern heeft Prof. Blanpain natuurlijk gelijk. Er moet inderdaad meer ingespeeld worden op de psychologie van de werknemers en er moet actiever op zoek gegaan worden naar pesterijen. Het probleem moet meer bespreekbaar worden en meer op de voorgrond treden. Toch is het weer opmerkelijk dat de verantwoordelijkheid opnieuw bij de doelwitten van pesterijen wordt gelegd (ze zijn van nature zwak, ze hebben te weinig haar op hun tanden). Deze uitspraken stigmatiseren de doelwitten alleen maar verder. Er moet niet actief gezocht worden naar de doelwitten maar naar de daders!  Iedereen kan doelwit worden maar niet iedereen kan pester worden.

Ten eerste moet men ook beseffen dat men gepest wordt wat inhoudt dat men zich er 100% moet van overtuigen dat het niet zijn eigen schuld is. Doelwitten komen niet naar buiten met hun klacht omdat men hen afschrikt, bedreigt, intimideert. Pesters zijn overtuigend en stimuleren de angst om tot actie over te gaan waarvoor veel vertrouwen en moed nodig is. Doelwitten van pesterijen zijn dikwijls zeer loyaal en beseffen maar al te goed de implicaties van een klacht in te dienen. Ze proberen (te) lang de problemen tussen de betrokkenen te houden en via dialoog tot een oplossing te komen. Dit alles wordt bemoeilijkt door het feit dat de pesters niet per se 100% van de tijd demonische daden verrichten. Het is voldoende dat er heel af en toe een (klein) compliment wordt gegeven zodat het doelwit de indruk krijgt dat er vorderingen zijn en dat een oplossing nabij is. Niets is minder waar.

Doelwitten worden maar al te vaak afgeschilderd tot zwakke persoonlijkheden. In het overgroot gedeelte van de gevallen is het eerder een kenmerk van altruïsme dat van toepassing is.

Patrick Coppenolle - Gepest tot hij dood was

Bron: Het niewsblad (27/11/10)

GENT - Een leidinggevende controleur van de stad Gent en een collega moeten zich voor de rechtbank verantwoorden voor hun rol in de zelfmoord van een 54-jarige technicus. 'Ik kan het niet meer aan', schreef de man in zijn afscheidsbrief. En hij besloot met de bittere woorden: 'Aan de pesters, verkleineerders, bedankt.' Zijn weduwe vertelt nu zijn verhaal, 'want na de pestverhalen van de jongste weken kan ik niet meer zwijgen'.

'Ik wil dat al die vreselijke pesterijen stoppen', zegt weduwe Nancy De Bruycker. 'En ik kan maar niet begrijpen waarom de pestkoppen van mijn man drie jaar na de feiten nog altijd gewoon aan het werk mogen blijven. Zeker het duo dat al naar de rechtbank is verwezen. Waarom worden ze door het stadsbestuur niet voorlopig geschorst?'

'Hij kropte alles op'

 

Toen Nancy De Bruycker in juni 2007 het dode lichaam van Patrick Coppenolle aantrof, besefte ze niet ten volle waarom haar man zich had verhangen.

'Zoals je ook in de andere pestdossiers merkt, is het vaak de partner of familie die het laatst op de hoogte is. Patrick was altijd opgewekt. Een echte gangmaker ook. Op de stedelijke reinigingsdienst waar hij lang had gewerkt, stond hij altijd op de barricaden als er voor iets gestreden werd. Maar toen die dienst werd geprivatiseerd, koos hij ervoor om stadsarbeider te blijven. Hij kwam terecht als loodgieterhulp bij de Dienst Gebouwen. Hij klaagde wel eens over zijn baas, maar kropte verder alles op.'

'De weken voor zijn dood moet hij echter al heel diep hebben gezeten. We waren samen op reis in het buitenland en hij wou niet meer terugkeren naar België. Ik heb een probleempje op het werk', zei hij. Maar dat komt wel in orde. Hij kreeg ook last van hyperventilatie. Ik heb hem toch kunnen overtuigen om op het vliegtuig te stappen. We zijn dan naar de dokter gegaan. Die stelde vast dat mijn man veel stress had en schreef antidepressiva voor. Patrick is niet meer gaan werken maar heeft toen wel voor het eerst zijn verhaal gedaan bij de preventieadviseur van de stad Gent. Toen hij buitenkwam voelde hij zich niet geholpen. Het enige wat ze voor me doen, is mij een lijst geven van andere jobs bij de stad. Hij had niet de indruk dat de pesters geconfronteerd zouden worden met hun daden.'

'Kleineren, koeioneren'

Nog geen twee weken later, na een helse nacht vol boze dromen, maakte Patrick Coppenolle een einde aan zijn leven. 'Ik had hem een kalmeerpil gegeven en toen ik 's morgens naar mijn werk vertrok, was hij ingedommeld. (Trillend) 's Middags heb ik hem thuis gevonden.'

In zijn afscheidsbrief verontschuldigde Patrick zich uitgebreid bij zijn echtgenote, dochter en kleinkinderen. Een tweede bladzijde bevatte een waslijst van pesterijen.

De politie vertelde Nancy dat ze met die brief hogerop moest gaan. Ze diende een klacht in en er volgde een onderzoek. Het leven van Patrick werd uitgeplozen, maar de onderzoekers vonden geen enkele reden voor zijn wanhoopsdaad: hij was gelukkig getrouwd, was niet ongeneeslijk ziek. Bij hem thuis ontdekten de speurders wel notities waarin hij alle vernederingen had opgeschreven waaraan hij op het werk was blootgesteld.

'Patrick is nooit lichamelijk vernederd', verduidelijkt zijn weduwe. 'Dat zou ook niet makkelijk geweest zijn. Hij had gebokst en had met één gerichte vuistslag zijn pesters onderuit kunnen halen. Buiten de ring sla je niet, was zijn motto. (bitter) Hij had het beter gedaan. Dan leefde hij misschien nog.'

'De pesterijen waren vooral psychologisch', bevestigt zijn collega Sylvain Van De Gehuchte. 'Vooral onze chef, controleur S., liet geen kans voorbijgaan om Patrick - maar ook anderen - te zoeken, te kleineren, belachelijk te maken in het bijzijn van anderen of te koeioneren. Of hij zorgde ervoor dat zijn prooien altijd de vuile werkjes moesten uitvoeren. Ik kan het weten hoe erg dat was want ik heb zelf ook diep in de put gezeten door toedoen van S.'

Nancy: 'Hadden we een zwaar ongeval gehad, dan werd Patrick daar hard voor uitgelachen. Ook de dood van zijn beide ouders was een voorwerp van spot. Kreeg hij een boete omdat hij voor zijn werk aan het laden was, dan kreeg hij totaal geen steun van zijn chef. Tijdens de middagpauze van een opleiding moest Patrick buiten maar eten gaan zoeken en kreeg dan een boete omdat hij vijf minuten te laat terug was. Het was de niet aflatende opstapeling van kleine speldenprikjes die op den duur de emmer deed overlopen.'

Bloed vanonder de nagels

Het Gentse gerecht vond de feiten alvast ernstig genoeg om S. te vervolgen, samen met een brigadier en twee collega-meelopers. Het parket vond ook dat de preventieadviseur te te zeer tekort was geschoten in haar taak om te vervolgen.

Begin 2010 verwees de raadkamer de eerste twee naar de correctionele rechtbank en stelde de andere drie buiten vervolging. De verdediging tekende daartegen beroep aan. De Kamer van Inbeschuldigingstelling velt volgend voorjaar een oordeel over dat beroep. Pas daarna volgt een proces.

Collega Sylvain :'Omdat S. echt het bloed vanonder je nagels haalde, schreef ik nog vóór de zelfmoord van Patrick een klachtenbrief over onze chef naar het stadsbestuur. Daarom hebben ze hem overgeplaatst, maar ook dan probeerde hij zich nog te moeien met onze dienst. Ik ben er rotsvast van overtuigd dat Patrick zich van het leven heeft beroofd door de niet aflatende mentale pesterijen op het werk.'

 Het verhaal is duidelijk - Een integer man, altijd opgewekt, collegiaal, gangmaker, populair, bokser (maar slaan doe je enkel in de ring) komt in contact met een sociopaat die geen kans voorbij laat gaan om zijn mensen te treiteren.  Bij het kenbaar maken van de klacht krijgt Patrick als boodschap van de preventieadviseur dat hij maar een andere job moet zoeken.  Nochtans zijn alle elementen voor een pestscenario aanwezig.  Patrick vormt door zijn opgewekt karakter en populariteit een grote bedreiging voor deze sociopaat en wordt daardoor gepest.  Patrick voldoet als geen ander aan het profiel van een doelwit.  De sociopaat kiest als pestmethode een chinese marteling toe te passen van diverse pesttechnieken.  Patrick toonde zelden woede en kropt alles op, minimaliseerde alles en beschermde zijn gezin.  Juni 2007 wordt het hem teveel ...  Het had vermeden kunnen worden!

Pester Arcellor Mittal: "Hij genoot ervan!"

Bron: Het belang van Limburg (26/11/10)

Volgens een van de pesters was er helemaal geen sprake van pesten. "Zelfs het zogenaamde slachtoffer vond dat het niet zo erg was. Hij genoot ervan", klinkt het.

"Het zogenaamde slachtoffer lokte dergelijke reacties uit. Hij trok aan de oren van de andere arbeiders, aan hun mouwen. Gaf hen zoenen, kroop op de schoot van sommigen. Zat zelfs met zijn tong in de oren van iemand. Hij genóót ervan als hij dan eens werd aangepakt", spreekt de vrouw van pester J.D. in een krant van De Persgroep.

"Op een dag, in de kleedruimte, stond hij met zijn broek halfopen. Op dat moment heeft mijn man inderdaad die broek naar beneden getrokken. Dat klopt. En later is er inderdaad eens op zijn lichaam geschreven. Niét op zijn achterwerk, niét op zijn edele delen. Op zijn buik!"

"Ik heb donderdagochtend nog contact gehad met de vrouw van het zogenaamde slachtoffer, eerder sprak ik ook al met S.D.C. zelf. We kennen hen goed. Wel, S. heeft het nooit als pesterijen beschouwd, zegt hij. Daarop vroeg ik hem of hij dat niet op papier wilde zetten, maar dat durfde hij niet. ‘Ik wil wel, maar mijn werk...’, klonk het", aldus nog de vrouw.

Opnieuw een betoog van de pester van ontkenning van de impact van de feiten.  Het feit dat deze boodschap via zijn vrouw wordt gegeven is een poging om geloofwaardiger over te komen.  Bovendien wordt het doelwit zelf aangevallen door te insinueren dat hij het nooit als pesterijen zelf beschouwde.  Weerom zeer typische reacties van een pester/agressor om zijn verantwoordelijkheid niet op te nemen.

Na Wallonië ook pestschandaal bekend in Vlaanderen

Bron: Het belang van limburg (25/11/10)

Een week nadat de pestaffaire in het Waalse bedrijf MACtac aan het licht kwam, is er nu ook sprake van een schandaal in een Vlaams bedrijf. Een 32-jarige arbeider van ArcelorMittal werd ruim een jaar vernederd door zijn twee bazen.



Eerst hielden de bazen, elk met vijftien jaar dienst op hun teller, het bij "grapjes" en "spelletjes". Later ging het nog veel verder.

"Ze beschimpten S. voortdurend", vertelt een ACV-vakbondsafgevaardigde in een krant van De Persgroep. "Ze dwongen hem bijvoorbeeld om zijn broek uit te trekken en dan bekribbelden ze zijn edele delen en achterwerk met een alcoholstift. Ook bonden ze hem vast op een laadbak van een jeep en reden hem zo door het hele bedrijf."

Een jaar lang wist het slachtoffer te zwijgen. Begin deze maand kon zijn vrouw het echter niet meer aanzien. Ze stapte naar de directie. De twee pesters werden meteen de laan uitgestuurd.

"Dat is ook logisch", aldus woordvoerder Jan Cornelis. "Pesterijen kunnen we absoluut niet dulden."

Er zijn in princiepe drie mogelijke reacties van een werkgever wanneer een pesterijzaak de kop opsteekt.

1. Het gedrag wordt onbetwistbaar bestempeld als onaanvaardbaar en de pester wordt gestraft.
2. Het wordt genegeerd. Dit is een vorm van informeel goedkeuren van het gedrag hetgeen een zeer sterk signaal is naar de andere medewerkers.
3. Het wordt beloond, de uitbuiter wordt gepromoveerd of triomfantelijk geëtaleerd als een winnaar.

De reactie van de werkgever is natuurlijk wel van kritisch belang. De werkgever heeft hier 100% controle over. Het is van crusiaal belang dat bij de occasionele pestsituatie kordaat wordt opgetreden hetgeen tevens zal dienen als signaal naar alle medewerkers toe dat pestgedrag niet wordt toegestaan. Als dit dan ondersteund wordt door een degelijk beleid kan dit een grote impact hebben op hoe mensen met elkaar omgaan binnen een onderneming.


Ik denk dat men in bovenstaand geval adequaat heeft gereageerd en het overige personeel duidelijk heeft laten weten wat aanvaardbaar is en wat niet.

Dader MACtac: "Pesterijen waren maar grapjes"

Bron: De morgen (24/11/10)

De pesterijen in de fabriek van MACtac in het Waalse Zinnik waren niet abnormaal. Zulke grapjes gebeurden vaker. Dat zegt één van de pesters, de 58-jarige Lucien J., woensdag in de gedrukte versie van Het Laatste Nieuws.

Vakbondsman Lucien J. filmde in 2002 hoe zijn collega Daniël Mignon zwaar mishandeld werd in de fabriek van MACtac. "Wat ik die dag filmde, waren geen pesterijen. Dat waren grapjes. Géén abnormaal gedrag binnen het bedrijf. Het gebeurde vaker. Daarom ook bleef ik filmen, in plaats van Daniël te helpen. Mij hebben ze óók ooit vastgebonden aan een paal."

Een paar jaar geleden ontsloeg de directie de belangrijkste pesters. Ook Lucien, lid van de christelijke vakbond CSC, werd ontslagen. Dat ontslag kostte MACtac 239.000 euro netto. "Dat geld wou ik niet, ik wou blijven werken. Ik ben in een depressie gesukkeld en wilde zelfmoord plegen", zegt hij.

Lucien J. spreekt het woord "spijt" niet één keer uit. "Achteraf gezien is mijn film zelfs een hulp geweest voor Daniël."

De reactie van de pester die geen verantwoordelijkheid wil nemen voor zijn daden is zeer stereotiep:

1. Totale ontkenning van de feiten.  Hier niet mogelijk want er zijn beelden genomen.  Hij zegt wel dat hij inderdaad het geheel gefilmd heeft maar doet alsof het normaal is.  Hij ontkent de impact.
2. Tegenaanval. 
3. Slachtofferschap veinzen.  Hij sukkelde blijkbaar in een depressie en wilde zelfmoord plegen.  De bedoeling van deze woorden (ongeacht of het waar is of niet) is medelijden opwekken om de aandacht af te leiden (zeker omdat hij op geen enkel moment spijt uit!). 

Arbeider MACTAC gedurende 9 jaar gepest en gefolterd

Bijzonder ernstige feiten zijn vandaag bekend gemaakt betreffende een arbeider die in Soignies gedurende 9 jaar zwaar vernederd en gefolterd werd op zijn werk bij de firma Mactac.

Volgens het doelwit begonnen de pesterijen al toen hij nog maar enkele dagen in dienst was in het bedrijf. Een verantwoordelijke van de arbeider gooide papiersnippers tussen de boterhammen van de man of smeerde zijn machine in met vet.
Al snel liepen de pesterijen uit de hand: toen hij zich verweerde tegen zijn collega's, werden zijn spullen kapot gemaakt en deed men hem fysiek pijn. Een sterke en jonge kracht vernederde hem seksueel, onder meer door zijn penis in het gezicht van zijn slachtoffer te duwen. Steeds meer collega's sloten zich bij de pesters aan. Triest dieptepunt was toen de arme man in een ijzeren kooi werd opgesloten, onder talkpoeder bedolven ("Ik dacht dat ik ging stikken", zegt hij) en per vorklift naar buiten gereden. In de winterkoude werd hij vervolgens met een hogedrukreiniger schoongespoten.

Gerechterlijke instanties beklemtonen dat het doelwit pas veel later de feiten kenbaar maakte en claimt dat de verjaringstermijn reeds zou overschreden zijn.

Dit laatste punt is crusiaal in de discussie, er zijn mijn inziens ten minste drie zware hindernissen alvorens iemand daadwerkelijk tot actie overkomt om zijn pesterijen aan te kaarten.

1. Je moet beseffen dat je gepest wordt en dat het niet je eigen schuld is.
2. Je moet vertrouwen hebben dat men je zal geloven.
3. Je moet de moed opbrengen om de vernederingen toe te geven, dat je je zo lang hebt "laten" vernederen.

Zelfs in dit pijnlijk schrijnende geval waar het doelwit van in het begin reeds wist dat hij gepest werd blijken deze hindernissen zelfs te groot, laat staan bij meer subtielere vormen van psychische kwellingen.  Het komt zo ongelofelijk meer voor dan we denken.  Pesten op het werk is een groot onderschat fenomeen, het is weer bewezen.  STOP DE PIJN!

Waarom is vragen stellen zo krachtig?

Vragen stellen bepaalt wie in controle is en geeft de vragensteller de kans om de situatie te verduidelijken.

De pestkop plaatst het doelwit in de “hot seat” wanneer hij/zij weer afkomt met zijn kritieken. Als je terug de overhand wilt nemen denk dan aan de detective die een vraag stelt en tegelijkertijd de lamp op de verdachte laat schijnen. Alle aandacht gaat naar het antwoord en de verdachte. Draai de rollen dus eens om en gebruik het stellen van vragen om terug controle te krijgen over de situatie.

Jij bepaalt de toon van het gesprek:

• Wees kalm en direct
• Luister zeer aandachtig naar de antwoorden die hij/zij geeft. Die geven je een indicatie waar je moet op doorvragen.
• Kijk in de ogen. Laat de pestkop er niet makkelijk vanaf.
• Wanneer je aarzeling ziet, stel dan juist nog meer vragen. Krijg vooral geen medelijden.
• Waarom denk je dat?
• Wat zou er dan gebeuren moesten we dat doen?
• Welk effect zou dat dan hebben?
• Hoe zouden de dingen anders verlopen, denk je?
• Wanneer stelt U voor dat we beginnen?
• Waarom?
• Wie moet er nog bij betrokken worden?
• Wat dient er te gebeuren als deze aanpak

Reportage over mobbing in Nederland - EO Jong

TV programma JONG (EO) is op zoek naar jongeren tussen de 18 en 28 die zelf worden geconfronteerd met mobbing op de werkvloer.

Word jij buitenspel gezet, of negatief in het daglicht gezet, gepest op het werk door collega’s of leidinggevenden en woon je in Nederland, laat het ons weten.

Jong is een programma op Nederland 3 dat wordt gepresenteerd door Manuel Venderbos.
En voor het nieuwe seizoen willen we dus een aflevering maken over pesten op de werkvloer.

Heb je belangstelling, mail dan naar danielle.boertien@eo.nl of bel +31(0)35-6474795.

Negatieve gevolgen van pesten voor bedrijven

Een studie omtrent de gevolgen van pesten op ondernemingen werd uitgevoerd door ZebraZone (www.zebrazone.be) op een bedrijfsonafhankelijke representatieve steekproef van 1512 respondenten, allen werknemers in loonverband.  De socio-demografische kenmerken die in acht zijn genomen om representativiteit van de steekproef te garanderen zijn: geslacht, leeftijd, anciënniteit, beroep, type bedrijf, regio, bedrijfsgrootte, werkregime en diploma.

De belangrijkste conclusies zijn hieronder samengevat.  De resultaten spreken voor zich: niet alleen de werknemer lijdt onder de pesterijen, ook de organisatie.

• Belgische werknemers die het voorbije jaar slachtoffer werden van pesterijen, duiden in 50% van de gevallen hun leidinggevende aan als dader. Volgens 26% was een groep collega’s hier verantwoordelijk voor, volgens 16% één collega en volgens 8% iemand anders.

• Werknemers die het slachtoffer geweest zijn van pesterijen op het werk zijn significant minder tevreden op het werk: hun globale tevredenheidsscore bedraagt slechts 5,71 op 10, terwijl werknemers die geen last hebben van pesterijen een gemiddelde score van 7,34 op 10 hebben.

• Slachtoffers van pesterijen rapporteren significant meer fysische gezondheidsklachten dan niet-slachtoffers: schouder- en nekpijn (51% versus 29%), rugpijn (51% versus 29%), maagpijn (30% versus 13%), hoofdpijn (26% versus 17%), hartkloppingen (24% versus 11%) en kortademigheid (23% versus 10%).

• Slachtoffers van pesterijen rapporteren eveneens significant meer psychische gezondheidsklachten: neerslachtigheid (36% versus 13%), woede (36% versus 13%), kortaf zijn (32% versus 11%), controleverlies (32% versus 11%), een lage eigenwaarde (30% versus 9%) en ontevredenheid met zichzelf (21% versus 10%).

• Belgische werknemers die slachtoffer zijn geweest van pesten waren het voorbije jaar gemiddeld 10 dagen meer afwezig wegens gezondheidsredenen dan hun niet-gepeste collega’s.

• 49% van de slachtoffers van pesterijen is van plan op korte of op langere termijn de organisatie te verlaten, terwijl dit percentage bij niet-slachtoffers significant lager is, namelijk 28%.

Opnieuw zelfmoorden bij France Télécom

Bron: De tijd, Het Laatste Nieuws

Vijf zelfmoorden in twee weken tijd geven aanleiding tot bezorgdheid bij het Franse telecombedrijf France Telecom. Tot nu toe is het echter onduidelijk of ze verband houden met de arbeidsomstandigheden in het bedrijf. 

De vakbonden vragen om bijkomend onderzoek. Het bedrijf wil zich voorlopig nog niet uitspreken. Met de nieuwe gevallen is het aantal zelfmoorden dit jaar gestegen tot 23. Sinds het begin van de crisis in 2008 waren er in totaal 58 zelfmoorden in de onderneming met meer dan 100.000 werknemers.

In juli werd voor de eerste keer een overlijden erkend als arbeidsongeval. De 51-jarige man had in zijn afscheidsbrief de arbeidsomstandigheden expliciet genoemd als reden voor de zelfmoord. Zijn naaste verwanten kunnen daardoor rekenen op een overlevingspensioen.

In een onderzoeksverslag van eerder dit jaar stonden ernstige aantijgingen tegen de toenmalige bedrijfsleiding. Daarin werd onder meer melding gemaakt van pesterijen. Zowel de vakbonden, bedrijfsartsen en zorgverzekeraars waarschuwden voor de volledig ontoereikende reacties.

Nieuwe contacten

De voorbije weken en maanden heb ik de eer gehad verschillende andere personen te mogen ontmoeten die ook actief zijn inzake deze problematiek.

Zo is er het antipestteam in België met een afdeling speciaal gericht op pesterijen op school het APT - jongeren. Zij trachten informatie te verspreiden over het fenomeen en antwoorden te bieden aan vragen van slachtoffers.

Website: http://www.antipestteam.be/ en http://aptjongeren.wordpress.com/
Facebook pagina: http://www.facebook.com/apt.jongeren

Een ander contact had ik met het pestforum. Dit forum waar ikzelf ook tracht mijn bijdrage te leveren is het meest uitgebreide en actieve forum met betrekking tot pesterijen op school en het werk. Vele mensen zijn daar BIJZONDER actief mee bezig om ondersteuning te geven. Je kan er terecht met AL je vragen en een antwoord is vast gegarandeerd.

Website: www.pestforum.nl

Tot slot vermeld ik nog een bijzonder aangename ontmoeting met Alice Karen. Zij is nog studente maar desondanks zet zij zich in tegen dit onrecht en verdiept zich aanzienlijk in de materie. Zij heeft een uiterst interessante blog ontwikkeld en haar persoonlijke weblog zal je zeker ook kunnen inspireren.  Alice Karen heeft een vlotte en scherpe pen! Enjoy!

Moblog: http://moblogweb.wordpress.com
Persoonlijke blog: http://alicekaren.wordpress.com/

Sigm4

France Telecom - Meer zelfmoorden of niet?

Ik had reeds enige tijd geleden aangekondigd dat ik werk aan het maken was van een "analyse" van de zaak France Telecom en de zelfmoordgolf na privatisering.

Zonder al echt heel ver te staan in mijn onderzoek ben ik toch al op een elementair en essentieel twistpunt gestoten.  Er zijn mensen die beweren dat de zelfmoordgolf bij France Telecom een grote illusie is.  Zij baseren zich op het feit dat in Frankrijk jaarlijks 19,6 mensen zelfmoord plegen per 100.000 inwoners tussen 20 en 60 jaar oud.  France Telecom telt 102.000 werknemers dus 100.000 afgerond.  Herrekend betekent dit dat de 24 zelfmoorden op 18 maanden tijd bij France Telecom (oftewel 15 per jaar) lager zou zijn dan gemiddeld in Frankrijk.  Tot mijn grote verbazing deelt Rene Padieu, het hoofd van het ethisch comité van het Franse Instituut voor de Statistiek dezelfde mening. 

Het probleem met statistiek is dat afhankelijkheid van resultaten een uiterst grote impact hebben op de interpretaties ervan.  Zo zou het mogelijk zijn dat je concludeert dat iedereen die een baard heeft ook een bril draagt omdat nu toevallig in de geanalyseerde groep dat zo was.  Dit lijkt een evidente fout die je niet vlug zou maken ... Hier is het namelijk toch ook zo.  Men (en kennelijk ook het hoofd van het ethisch comité van het Franse Instituut voor statistiek) ziet over het hoofd dat

1. de WERKnemers van France Telecom allen NIET WERKLOOS zijn.   Het zal niemand verbazen dat inderdaad zelfmoord significant meer voorkomt bij werklozen dan bij werkende mensen.  Sommige onderzoekers beweren dat de kans tot 4 keer hoger kan liggen. Huisvrouwen zijn bijvoorbeeld een belangrijke groep die meer zelfmoord pleegt.  8% van de Franse bevolking was werkloos in de genoemde periode.
2. de werkNEMERS van France telecom GEEN ZELFSTANDIGEN zijn.  Zelfstandigen plegen veel vaker zelfmoord dan werknemers of werklozen met name in de landbouwsector.  Ongeveer 10% van de Franse bevolking was zelfstandige in de genoemde persiode.

Een correcte statistische berekening is moeilijk maar het is duidelijk dat het simplistisch vergelijken van de gemiddelden met France telecom getuigt van weinig kennis en dat het zelfmoordcijfer bij France Telecom (15 per jaar en per 100.000) wellicht ruim de verwachte waarde overschrijdt.

Tot slot maar eigenlijk aller belangrijkst is het feit dat de laatste boodschap bij verscheidene zelfmoorden en zelfmoordpogingen te France Telecom uitdrukkelijk het werk vernoemden als de reden.

Hoe de ware intenties trachten te ontmaskeren?

Een groot probleem met pesterijen onder volwassenen is dat het vaak om zeer subtiele en vage beschuldigingen gaat of verdoken bedreigingen die allen insinueren dat het doelwit iets verkeerds zou hebben gedaan.  Zeer kenmerkend in deze fase van de pesterijen is dat de pesters niet specifiek of expliciet zijn.  Immers, als men specifiek is dan riskeert men om verkeerd te zijn.  Iets dat expliciet en specifiek is kan objectief als verkeerd beoordeeld worden en dat wil de pester natuurlijk vermijden.  Daarom creëren ze een mistgordijn en scheppen ze verwarring en misverstanden wat alles natuurlijk veel veiliger maakt.

Een bekend model om feedback te geven is het zogenaamde DESC-model (Describe, Effect, Solution, Consequences) oftwel Beschrijf - Impact - Oplossing - Gevolgen.  Feedback geven is essentieel voor elke samenwerking.  Het is biologisch bewezen dat elke levensvorm waarbij feedback (tussen cellen bijvoorbeeld) stopt of ontbreekt zal sterven.  Dat is net hetzelfde in intermenselijke communicatie, groepen van mensen waarin er geen feedback wordt gegeven zullen slecht functioneren of ontbinden. 


Feedback geven begint altijd met een beschrijving van het probleem en deze beschrijving moet zo specifiek mogelijk zijn en liefst langs verschillende invalshoeken.  Er moeten m.a.w. substantiële en liefst kwantificeerbare aanwijzingen zijn om bijvoorbeeld negatieve feedback te geven.  Dit is de zwakke plek van de pester.  Vervolgens drukt men de impact van het (negatieve) gedrag uit.  Daarna worden oplossingen aangereikt of beschrijft men het gewenste gedrag.  Tot slot legt men de nadruk op de (positieve) gevolgen indien dat nieuwe verbeterde gedrag effectief tot uitdrukking komt. 


Als je dit allemaal weet heb je meteen een strategie om de slechte intenties achter de opmerkingen van de pester te ontmaskeren.  Tracht met andere woorden om zoveel mogelijk uitspraken te concretiseren, laat hen specifieker zijn. Probeer de volgende technieken:

1. Verduidelijk door de pester te parafraseren, dit wil zeggen dat je de uitspraak herhaald in je eigen woorden.
   
   
   • Is het dit wat je eigenlijk zegt? (Parafraseer)
   • Heb ik je goed begrepen als ik zeg dat (Parafraseer)?
   Als de pester ontkent tracht dan anders samen te vatten.  Als de pester zegt: "Ik heb dat zo niet bedoeld" vraag dan wat die wel bedoelde en parafraseer dat.
2. Eis verduidelijkingen, zeker als het om negatieve kritieken gaat.  De ware kracht schuilt hem in open vragen te stellen.  Open vragen zijn Wat-, Wie-, Waarom-, Waarmee-, Hoe-, Wanneer- en Waar-vragen.  Gesloten vragen (Ja - Nee vragen) moet je trachten te vermijden aangezien de pester er zich makkelijk kan van afmaken.  Dit is helaas moeilijker dan het lijkt.  Wees niet verlegen om verrechtvaardigingen en verduidelijkingen te vragen over negatieve feedback.  Wees assertief!  Bestook hun met de open vragen!  Onderbreek hen!  
3. Verwijs naar het DESC-model en kaart aan dat ze de belangrijkste stap (de D van Describe) overslaan of te vaag houden.

Tot slot, weet dat je enkel de bal terug in het kamp van de pester legt.  Het is wel een krachtig signaal dat je geeft aan de pester en evenuele toehoorders maar verwacht niet dat je hiermee "wint".

Vragen die je kan stellen bij sollicitatiegesprekken

Indien je ongerust bent om, bij het zoeken naar een nieuwe job, opnieuw in een toxische omgeving terecht te komen waar pestkoppen vrij spel hebben dan kunnen de volgende 6 vragen je helpen om hier een zicht op te krijgen:

1. Van wie zal ik bijleren en hoe?  Is deze in onderaanneming van een gespecialiseerd bedrijf die weinig afweten van de reële werkomgeving?  Zegt men dat de werknemers hier zelf voor verantwoordelijk zijn? Hiermee ontkent men dus eigenlijk elke vorm van betrokkenheid.
2. Kunt U eens een recente of minder recente prachtprestatie beschrijven binnen het bedrijf.  Wat maakte het zo bijzonder? Deze vraag peilt naar welk gedrag sterk geapprecieerd wordt.  De heldendaden zijn een weerspiegeling van de cultuur die er heerst.  Verwijst men naar prestaties in uiterst moeilijke omstandigheden waarbij men het onmogelijke heeft moeten overkomen of eerder naar samenwerkingen, geduld, teamwork?
3. Hoe lost men doorgaans conflicten op in deze instelling?  Deze zijn er nu eenmaal in de beste bedrijven.  Hoe gaat men er mee om? Worden agressieve werkomgevingen getollereerd of zijn er speciale procedures van kracht die ervoor zorgen dat iedereen een stem heeft.  Vermeldt men uitsluitend de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon die fungeert als bemiddelaar weet dan dat dit wettelijk verplicht is en dus niets zegt over hun echte aanpak.
4. Tracht te polsen naar hoe er wordt samengewerkt in het bedrijf met Hoe wordt teamwork gestimuleerd? en/of  Zijn mensen dan geneigd om elkaar te helpen? en/of Krijgen de mensen dan individueel taken? en/of Is er flexibiliteit zodat mensen zich kunnen toeleggen op die dingen die ze het beste kunnen? en/of Voelt men zich benadeeld om anderen te helpen door een evaluatiesysteem?
5. Hoe gaat het bedrijf om met successen? Worden goede prestaties in de verf gezet? Mensen hebben namelijk veel meer baat bij het overlopen van wat goed gaat want dat motiveert hun.  
6. Wat drijft het bedrijf wanneer het er stresserend aan toe gaat? Angst of vastberadenheid?  Competitie of kameraadschap?

Tevredenheidsenquêtes kunnen pestgedrag stimuleren

 Door Ben Leichtling

De meeste mensen denken dat gelukkige werknemers de meest productieve zijn, dat ze elkaar met het meeste respect zullen behandelen en betere klantenservice zullen bieden.  Dit is niet waar.

Wanneer "Human Resources" initiatieven stimuleren om de tevredenheid van de werknemers te bevorderen stimuleren ze ongewild eigenlijk de meest egoistische, negatief ingestelde en vijandige werknemers om anderen te gaan misbruiken.

Een rapport van de "Harvard Business Review" stelt dat er geen correlatie bestaat tussen klantentevredenheid en tevredenheid van de werknemers.  De reden hiervoor is dat die mensen die slecht presteren (managers, ondergeschikten, ...) gelukkiger zijn wanneer ze minder hard moeten werken, wanneer er minder toewijding verlangd wordt of als de standaard in het algemeen lager is.  Ze willen alles wat hun tevreden maakt zonder er de prijs voor te moeten "betalen" om productiever te zijn.  Tevredenheidsenquêtes laten enkel toe dat de meest negatieve mensen hun woede kunnen ventileren en blijven ventileren.  Zolang ze woede uiten zal er iemand zorg voor hun dragen en hun aanhoren, aandacht geven.  Ze worden daardoor aanzien als kritisch constructief.  In werkelijkheid zijn ze natuurlijk negatief destructief.

In plaats van te focussen op tevredenheid van de werknemer ondervraag je best de beste, productieve, meest competente  werknemers.  Vraag niet aan de middelmatige wat hun blij zal maken.  Vraag eerder aan de besten wat hun productiever zou kunnen maken.  Crusiaal is dat je negativiteit geen kans mag geven, zo stimuleer je enkel slecht gedrag.

Richt je aandacht dus niet op tevredenheid van de werknemers maar op de productiviteit en klantentevredenheid.

Een antipest checklist als analoog van de VCA-certificaten

De komst van de antipestwetin 2002 was natuurlijk een goede zaak maar al gauw bleek deze juridisch zeer vaag te zijn. Mede daarom wijzigde de antipestwet in juni 2007 maar hetzelfde bleef helaas waar.  Het enige effect dat het eigenlijk heeft gehad is dat pesters nu gewoon veel trager en subtieler tewerk gaan.  Daar waar er vroeger nogal eens werd geschreeuwd of geïntimideerd werd gaat men nu veeleer over tot sabotage, valse geruchten verspreiden, leugens, twee gezichten, ...

Om dit structureel aan te pakken is er meer nodig.  Naar volledige analogie met de in Nederland ontstane VCA-certificaten (VeiligheidsChecklist Aanemers) die door bedrijven in de petrochemie aan hun onderaannemers werden/worden opgelegd moet een soort antipest checklist denkbaar zijn.

De filisofie achter de VCA-certificaten is dat je de echt ernstige werkongevallen gaat aanpakken door aandacht te schenken aan de onveilige handelingen en situaties die telkens aan de basis liggen van het uiteindelijke zware fysieke ongeval.  Men gaat ervan uit dat door de onveilige situaties en handelingen op te sporen door bijvoorbeeld risico-analyses uit te voeren, men op de lange termijn de zwaardere ongevallen kan vermijden.  In deze context spreekt men soms ook van de driehoek van Bird. 

Net zoals bij fysische ongevallen is volgens mij een "psychische" variant van de driehoek van Bird denkbaar en wellicht noodzakelijk.  Het analyseren van en aandacht schenken aan kleinere incidenten tussen werknemers of met hiërarchie zal op termijn hyperconflicten en pestsituaties vermijden. Het moet mogelijk geacht worden dat ogenschijnlijk onschuldige voorvallen toch even onder de loep worden genomen en in hun juiste context geplaatst worden.  vb: "Is dit akkefietje een gevolg van de druk van het moment (onbedoeld pesten) of zit er een dieper interpersoonlijk probleem achter? Zegt de LIPT vragenlijst of het hier over pestgedrag gaat en van welke vorm is het pestgedrag dan? Zijn er bepaalde risico's in deze werkgroep?  Hoe verloopt communicatie"?  Volgens mij bestaan er inderdaad reeds allerlei tools die perfect in dit kader kunnen fungeren.  Audits van zulk systeem zijn dan ook noodzakelijk.

Zelfs bij het geaccepteerd VCA systeem is een veel gehoorde klacht dat het allemaal lang duurt en in de praktijk het werk gewoon hindert... gelukkig is er een groeiend besef dat het op de lange termijn wel zin heeft en ongelukken kan vermijden.  De werkelijke reden is dat het management inziet dat het hun geld kan besparen natuurlijk.  De situatie voor psychische onveiligheid is natuurlijk nog verder van af.  Het is een kwestie dat management gaat inzien dat door conflicten op deze manier te benaderen effectief ook veel geld kan bespaard worden op de lange termijn...

Laatste nieuwtjes

Een tijdje geleden dat ik de blog weer heb bijgewerkt ... de initiële energie om iets met het fenomeen "Pesten op het werk" te doen is wat getemperd maar dat heeft eerder te maken met de vele andere randactiviteiten.  De motivatie is er nog steeds onverminderd.

Ik heb ondertussen aan den lijve ondervonden wat de gevolgen kunnen zijn op de lange termijn van pesterijen op de werkvloer.  Neem een maand geleden had ik bij mijn nieuwe werkgever een eerste evaluatiegesprek, wat meteen ook aangaf of mijn proefperiode al dan niet succesvol was.  De avond voordien heb ik letterlijk geen oog dichtgedaan en had me als het ware tot de tanden gewapend om die kleine "missertjes" in het begin en onvolmaaktheden te counteren.  Ik had op alles een antwoord klaar.  Ik had een panische angst voor dat gesprek.  Ik herinner me nog het moment dat ik de bureau van mijn baas binnenging en aan zijn vergadertafeltje ging zitten.  Mijn hart sprong zowat uit mijn borstkas, zo erg was het.  De opluchting (shock) was dan ook groot toen mijn komst alleen maar positief was geweest voor de groep... en zelfs dat is nog steeds niet voldoende om rustig te blijven als ik nu ergens iets vergeet of 5 minuten te laat kom.

Ik denk dat ik diep van binnen nog steeds niet 100% ervan overtuigd ben dat het niet mijn fout was... of de onzekerheid welke opmerkingen (hoe weinig ook) nu wel terecht waren en welke niet...

Ondertussen heb ik niet stilgezeten ... een update van de site zit in het vooruitschiet waar ik wat dieper inga op het "Waarom mensen pesten". Ik ga ook een rubriek "Actualiteit" maken waar ik enkele belangrijke pestdossiers bekijk of recente gebeurtenissen en vergelijk met het wetenschappelijk onderzoek (David van Gysel en de Post, France Telecom, ...).  Volgende week heb ik een afspraak gemaakt met iemand die me wat meer uitleg kan geven over hoe ik zelf spreekbeurten of infosessies kan gaan geven.  Ook heb ik contacten gelegd met ex-bestuursleden van het SASAM (Stichting Anti-Stalking en Anti-Mobbing) om eens van gedachten te wisselen. 

Beste groeten,

Sigma

“The challenge of leadership is to be strong, but not rude; be kind, but not weak; be bold, but not bully; be thoughtful, but not lazy; be humble, but not timid; be proud, but not arrogant; have humor, but without folly".

Waarom doen de personeelsdienst en de vakbond niets?

Je verwacht veel van je Human Resources (HR) departement maar die lijken eerder partij te trekken voor de pester. Dit is een aanzienlijke psychologische tik. Je verwacht hulp maar krijgt ze niet of onvoldoende. Dit komt omwille van volgende redenen:

• Deze mensen zijn niet opgeleid in pesterijen op de werkvloer en weten er even veel van net als jij voor je besefte dat je gepest werd.
• HR is er in wezen NIET voor de werknemer. Ze dienen in hoofdzaak om de werkgever uit de rechtbank te houden. 
• Het toegeven dat er een pester rondloopt in de gangen betekent onmiddellijk de verantwoordelijkheid ervoor nemen want men heeft heel de tijd niets gedaan. Soms beseft men het wel maar geeft men het gewoon niet toe om verdere problemen te vermijden.
• HR zal nog minder toegeven dat ze een fout hebben gemaakt door zo iemand aan te werven met soms een hele reeks testen, examens die eraan vooraf gingen.
• HR doet evengoed wat er van bovenaf wordt bevolen.
• HR zit dikwijls onder een zodanige administratieve druk dat er geen tijd of energie meer overschiet om zulke zaken ter harte te nemen.
• De verhalen zijn zo complex dat iemand de zaak echt moet bestuderen. Hiervoor is er dikwijls geen tijd. Zorg er dus voor dat het dossier of de informatie die je presenteert kort en krachtig is.

Hetzelfde kan eigenlijk gezegd worden van vakbondsafgevaardigden.  Nochtans zijn zij er in wezen wel voor de werknemer maar andere redenen verklaren het uitblijven van positieve acties:

• Gebrek aan middelen
• Gebrek aan kennis over het onderwerp
• De wet is te vaag
• Ongeïnteresseerd
• Angst voor represailles van de werkgever
• Geen ondersteuning vanuit de vakbond
• Minachting voor de leden
• …

Dit alles neemt niet weg dat vele vakbondsafgevaardigden en personeelsleden van Human Resources boordevol goede intenties werkzaam zijn.  Om te begrijpen waarom zelfs deze mensen de meeste doelwitten van pesterijen in de steek laten moet je het volgende bedenken.  Het zit helaas in onze menselijke natuur om over het algemeen die acties te ondernemen die het hoogste slagingspercentage hebben.  Waarom hebben succesvolle voetbalploegen meer supporters zelfs buiten de grenzen van hun stad of land? Denk ook aan de evolutietheorie van Darwin.  Vanaf dat men verwacht dat de kans op een succesvol resultaat bij een pestdossier te klein is, zit het nu eenmaal in onze menselijke natuur om ons terug te trekken.  Wie in het begin goede intenties had zal zich meer en meer onverschillig opstellen.  De erbarmelijke statistieken over succesvolle claims binnen of buiten het gerechtsgebouw zorgen ervoor dat we ook de mensen met de beste intenties zullen verliezen.

Het begin van oplossing is kennis, kennis en kennis.

Oproep voor vrijwilliger

Graag had ik mijn website over pesterijen op de werkvloer in een eerst volgende stap willen vertalen naar het Frans zodat onze vrienden van Wallonië (waar pesten meer voorkomt dan in Vlaanderen) ook toegang krijgen tot dit stukje informatie.

Daarom lanceer ik via deze blog volgende oproep:

Ben je vertaler/tolk of min of meer perfect tweetalig Nederlands/Frans en wil je je steentje bijdragen aan deze blog of website?  Ik zou de huidige site willen vertalen naar het Frans   Ik heb alle artikels van de website in word-documenten staan (50,5 pagina's - Times New Roman 12).  Ik hoef de teksten gewoon in word-formaat terug in het Frans, ik zorg dan wel voor de omzetting naar html. 

De valstrik

Door het aanhoudend pestgedrag tegenover je gaan na een zekere tijd bepaalde symptomen ontstaan van stress, reactieve depressie, verminderde prestaties, ... zoals reeds aangegeven bij de gevolgen voor het doelwit. Valse beschuldigingen van fouten, slechte prestaties is typisch voor pestgedrag en na verloop van tijd, door vermoeidheid, ziekteverlof, reactieve depressie riskeert dit dan de waarheid te worden. Je bent als het ware in een valstrik gelopen. Datgene waarvan men je onterecht beschuldigde wordt waarheid.  Er zijn ook ontelbare momenten om als het ware de mist in te gaan.  Je bent emotioneel door de ingrijpende gebeurtenissen zodat je je (begrijpelijk) vreemd kunt gedragen voor buitenstaanders.  Zij zien enkel wat tastbaar is, je gedrag.  Bij hun is er geen continue "Fight or flight"-mechanisme aan de gang met de bijbehorende chemische processen in hun brein.  Je wordt als labiel omschreven, zwak, veel te emotioneel voor deze wereld ...

Tracht het allemaal niet zover te laten komen. Al deze elementen zullen te pas en te onpas tegen je worden gebruikt door de pester of anderen om je verhaal in twijfel te trekken.  Indien het wel het geval zou zijn, hou dan voet bij stuk! Benadruk dat dit een rechtstreeks gevolg is van het gedrag van de pester over een periode van X maanden. 

Mijn site geeft je de kennis om misschien het tij te keren of, belangrijker, jezelf te overtuigen dat het niet je fout is en dat je niet alleen bent.  Bereid je voor met een dossier.  Als je te emotioneel bent of te woedend om rationeel na te denken, bedaar dan eerst tot je terug op je positieven bent alvorens iets te ondernemen. Dramatiek wekt ongeloof op, het is ook een valstrik.  Wees rustig maar kordaat, leer hun een lesje in assertiviteit, zoals het echt zou moeten zijn.  Je kan het!!!

Pesters zijn niet assertief, ze zijn agressief

Wanneer je je probeert te verdedigen tegen het onrecht dat je wordt aangedaan zal men (de pester, maar ook zijn hiërarchie) zeggen dat die persoon gewoon zeer assertief is of van het kordate type, een harde.  Mensen die pesten zijn niet in staat het onderscheid te zien tussen assertiviteit en agressiviteit en zullen steeds wanneer ze op het matje worden geroepen claimen dat ze assertief zijn.

Assertiviteit, wat integriteit impliceert, erkent en respecteert de waarden en persoonlijke grenzen van anderen. Elk verzoek is vriendelijk en onvoorwaardelijk en er is dus geen enkele negatieve impact indien de andere partij nee zou zeggen. Pesters, die geen integriteit hebben, zijn agressief, dwingend en overtreden geregeld de persoonlijke grenzen van anderen. Agressie respecteert de ander hun rechten niet en "verzoeken" hebben negatieve gevolgen indien niet ingewilligd.

Doelwitten van pesterijen zijn geen zwakke mensen

Doelwitten van pesterijen hebben geen interesse in macht of het gebruiken van macht. Ze gaan werken om te werken en zijn volledig niet geïnteresseerd in politieke spelletjes of conflicten. Doelwitten hebben doorgaans zeer hoge morele waarden, een goed ontwikkelde integriteit, een zekere kwetsbaarheid en een sterke zin voor Fair Play en redelijkheid. Ze zijn weinig geneigd tot geweld in het algemeen en zijn aarzelend om bezwaren/klachten in te dienen of juridische stappen te ondernemen en zijn zeer vergevingsgezind met een zeer volwassen benadering om conflicten op te lossen met dialoog.

Men beweert soms ook dat de doelwitten van pesterijen overgevoelige mensen zijn.  Gevoeligheid is een reeks waarden die gecultiveerd dient te worden. Het bestaat uit empathie, respect, tolerantie, waardigheid, eergevoel, eerbied en vriendelijkheid. Iedereen die niet gevoelig is, is eigenlijk ongevoelig. Doelwitten hebben dikwijls het instinct om slechte intenties waar te nemen hetgeen dikwijls wordt bestempeld als “overgevoelig” door de pester.

Het zijn zwakke mensen die deze kenmerken van een sterk karakter verwarren met zwakheid. Doelwitten zullen doorgaans het dagelijkse misbruik ondergaan gedurende maanden, zelfs jaren vooraleer ze stappen zullen ondernemen maar een pester zal vanaf de eerste keer dat ze een voorproefje krijgen van hun eigen vergif bescherming vragen bij hun hiërarchie, dat is pas zwakheid!

Diegene die gepest wordt moet toch iets doen opdat hij/zij gepest zou worden?

Dit is een veel gestelde vraag en tevens ook een veel voorkomende misvatting rond pesten op het werk.

Kinderen die verkracht worden door pedofielen hebben het misbruik niet uitgelokt, vrouwen die verkracht zijn hebben dat niet gevraagd, zwarte mensen hebben de treiterijen en discriminatie omwille van hun huidskleur niet gevraagd, homoseksuelen hebben de discriminatie en treiterijen omwille van hun seksuele geaardheid niet verwelkomd net zoals doelwitten van pesterijen op de werkvloer het misbruik niet hebben gevraagd gewoon omdat ze daar toevallig aanwezig waren. De zes meest voorkomende redenen waarom mensen gepest worden zijn:

• beschikbaarheid (op de slechte plaats op het verkeerde moment dus puur toeval)
• competentie (afgunst)
• populariteit (jaloezie)
• kwetsbaarheid (inkomen en de noodzaak om de hypotheek af te betalen, alleenstaand, ...)
• emotionele maturiteit en waarden
• integriteit

De doelwitten vertegenwoordigen m.a.w. alles wat de pesters niet zijn en nooit zullen zijn. 

Als iemand zijn persoonlijkheid niet juist aanvoelt omwille van een verschillende cultuur, kledij, favoriete muziekgenre, ideeëngoed, ... neemt dat nog steeds niet weg dat we moeten proberen op een serene en volwassen manier te blijven samenwerken.  Op de werkvloer heerst een zakelijke etikette.  Als iemand zijn gedrag of performantie echt tekort schiet, ongepast wordt of storend is, dan zijn er nog steeds menselijke manieren om iemand daar attent op te maken.  In het ergst geval moet iemand ontslaan worden en ook daarvoor bestaan gepaste en menselijke procedures om dat te doen.  Essentieel is dat de persoon in kwestie gaandeweg steeds substantiële en aantoonbare bewijzen moet krijgen voor zijn ongepast gedrag.  Het kan nooit rechtvaardigen om die persoon te gaan pesten.

"Pesten op het werk" op wikipedia!

Yes!! Finally ... het nederlandstalige artikel over "Pesten op het werk" op wikipedia is er ... eindelijk.

Jullie kunnen het terugvinden op deze link: http://nl.wikipedia.org/wiki/Pesten_op_het_werk

Technieken van managers om je buiten te krijgen

Hieronder een passage van het werk van Frank De Mink:

Vrijwel elke werkgever heeft het wel eens moeten doen: ontslaan. Werknemers zijn overtollig, doen hun werk niet goed, gebruiken verouderde vakkennis, kunnen de nieuwe ontwikkelingen niet bijbenen, zijn te duur geworden, maken ruzie met collega’s, .... Nu kan het heel lastig, duur en tijdrovend zijn, om voor dat ontslag precies volgens de letter van de wet te volgen. Meestal kost het echter veel tijd en energie, advocaatkosten, spanning op de werkvloer, zoeken en inwerken van een nieuwe medewerker.

Nu zijn er ook andere manieren om een medewerker weg te krijgen. Iedere medewerker zou daar op de hoogte van moeten zijn, het is een klassieke valstrik. De volgende technieken zijn veelvoorkomend. Stel je even in de plaats van een manager die van iemand wil afgeraken. Een klein overzicht:

Slecht functioneren. Je kunt gewoon tegen de medewerker zeggen: “Je functioneert niet goed meer”. Of als dat niet is aan te tonen zeg je “de relatie met mij is niet goed meer.” En vervolgens zeg je zoiets als: “Het is misschien beter als je naar een andere werkgever gaat zoeken.” Dat doet even pijn. Geef je werknemer een weekje de tijd en hij komt bijna altijd met oplossingen. De situatie die dan ontstaat oplossen, is constructiever dan iemand overtuigen van het slechte functioneren. Je loopt als werkgever of manager echter de kans op een hoge ontslagvergoeding, als je dit niet goed hebt voorbereid en afgedekt, door functionerings- en beoordelingsgesprekken.

Verbeterslag. Je vertelt de werknemer in een functioneringsgesprek dat scholing wenselijk is, wat de meeste werknemers graag zullen aannemen. Je vertelt er niet bij dat je verwacht, dat hij er niets zal leren, maar dat zeg je hem een half jaar later wel. Dan heb je alle gegevens voor ontslag, want je gaf een kans op verbetering. Waarschijnlijk gaat de werknemer uit zichzelf weg, want hij had zelf gekozen voor scholing, dus was hij het eens met de noodzaak van verbetering.


Passeren bij promotie. Je kunt de medewerker ook gewoon laten zitten met het werk, en de oplossing bij anderen zoeken. Je promoveert een collega zodanig dat degene die je weg wilt hebben onder hem valt, bij voorkeur onder iemand die minder ervaring heeft. Dat is natuurlijk beledigend en ontmoedigend, en binnen de kortste keren heeft de werknemer een andere baan gevonden, zonder dat het je geld kost.

Ontmanteling: een bepaalde kleine taak die de medewerker deed en leuk vindt, laat je nu ineens door een ander doen. En een paar maanden later nog één, en zo kleed je de hele functie uit. Dan is de kans zeer groot dat de medewerker, die minder te doen heeft, minder leuk werk heeft, zelf wegloopt, en dat is precies wat je wilde.

Passend werk hoeft niet leuk te zijn. Bij ontslagrondes van hele afdelingen moet je volgens de wet, de pijn verdelen over de verschillende leeftijden en je moet passend werk aanbieden. Door functioneringsgesprekken weet je meestal wat je werknemer leuk vindt, dus die kennis kun je gebruiken, als je iets zoekt wat helemaal niet bij zijn belangstelling past. Hij zal vervolgens vanzelf afhaken.

Deze trucs leren managers van elkaar, van personeelszaken en ze zijn er zelf ook slachtoffer van geweest. Sommigen hebben er dan ook een satanisch genoegen in anderen op deze manier te behandelen en die zou je gewetenloos kunnen noemen.  Als de werknemer tegenstribbelt of zijn job heel graag doet en dus weigert op te stappen zelfs ondanks de moeilijke omstandigheden, dan wordt er overgegaan op het zwaarder geschut.  Andere subtiele pesttechnieken worden dan gehanteerd.

Het doel bij al deze technieken is de werknemer zelf laten opstappen. In een heel extreem geval gaat het er onverbloemd aan toe: de manager zegt tegen (een laag geschoolde, naieve) werknemer dat die zal ontslaan worden maar dat het beter voor haar/hem is om zelf ontslag in te dienen wat ook gebeurt. De werknemer gelooft en vertrouwt de hoog opgeleide manager. Dit is geen fictie, maar een waar gebeurd verhaal.

Een aangename kennismaking

Via de contactinformatie van mijn site http://www.pestenophetwerk.net ontving ik een aangename reactie van Frank De Mink uit Nederland.  Hij richtte in Nederland een landelijk expert platform op en is eveneens actief op het vlak van mobbing en intimidatie op het werk.  Hij vond mijn site een aanwinst en complimenteerde me voor de inhoud ervan. Zelf stelde hij zijn uiterst interessante eigen werk voor:

1. Advies voor hoog opgeleide professionals op http://www.everyoneweb.com/mobbingadvies/
   
2. Informatie met betrekking tot intimidatie op http://www.everyoneweb.com/intimidatie/
   

Het hoeft niet gezegd dat me dit een groot gevoel van erkenning gaf en me nog meer motiveerde om expertise op te doen rond dit fenomeen en mijn steentje bij te dragen.  Mijn volgende actie zal een pagina worden op Wikipedia.be over pesten op het werk.  Ik denk er ook aan om mijn site ten minste nog te laten vertalen in het Frans zodat onze vrienden uit Wallonië er ook baat bij kunnen hebben. 

Verantwoordelijkheid van de werkgever (2)

Voor een discussie ten gronde is het wellicht noodzakelijk het begrip aan te halen van de verschillende etikettes in omgangsvormen (sociaal, zakelijk, juridisch).  Eenvoudig uitgelegd ... Sociaal zijnde ik doe iets voor je zonder dat ik in wezen iets terugvraag (een rondje geven, vrijwilliger zijn). Zakelijk zijnde ik doe iets en verwacht iets terug en juridisch zijnde ik verwacht iets van je zonder dat ik daar iets voor moet terugdoen.

Alles wat met je werk te maken heeft vereist in wezen een strikt zakelijke etikette (je doet iets omdat je daar iets in de plaats voor terugkrijgt).  Een voorbode voor problemen is wanneer men op een sociale etikette (ik doe iets maar ik verwacht eigenlijk niets terug) gaat rekenen of erger nog, wanneer men die gaat opleggen.  Conflictsituaties op het werk zijn hier mooie voorbeelden van. 

Hoe vaak zegt men niet: "Tja, hij/zij heeft een moeilijk karakter, je moet er mee leren leven." Dit is een voorbeeld van een strikt sociale etikette die men van je verwacht.  In het dagelijkse leven, vrije tijd, gaat deze uitspraak inderdaad op want je kiest je sociale contacten zelf.  Staat iemands karakter je niet aan, geen probleem, je gaat er geen of minder contact mee zoeken, jij en alleen jij hebt de keuze.  Op het werk is dit natuurlijk niet het geval, de organisatie vereist soms nauwe interacties tussen mensen en zeker met je eigen baas.  De zakelijke etikette vereist dus dat de werkgever zijn verantwoordelijkheid neemt en de conflicten onpartijdig oplost. 

Een goede werkgever zal op praktisch alle gebieden de zaken op een strikt zakelijk manier trachten aan te pakken.  Een slechte werkgever zal een sociale etikette onder de werknemers opleggen maar zal dikwijls zelf een juridische etikette hanteren.  Dit is ongetwijfeld de perfecte voedingsbodem voor een klimaat waar pesterijen een kans krijgen.

Verantwoordelijkheid van de werkgever

Onderzoek van pioniers zoals Heinz Leymann geven een zeer stereotiep beeld weer van de invloed van de werkorganisatie.  Steeds opnieuw blijkt een extreem slechte productie- en/of werkmethode samen met een hulpeloos of ongeïnteresseerd management aan de basis te liggen van escalerende conflicten. 

De onduidelijke hiërarchie in vele ziekenhuizen is hier een voorbeeld van.  Verpleegkundig personeel heeft dikwijls twee parallelle hiërarchische lijnen, vertegenwoordigd door de artsen die de diagnose stellen en de behandeling bepalen enerzijds en de hiërarchie van het personeel zelf die de behandeling uitvoeren anderzijds.  Dikwijls is er ofwel teveel werk door een gebrek aan personeel, ofwel is er een slechte organisatie van het werk.  Ook blijkt onofficieel spontaan leiderschap noodzakelijk om de dingen gedaan te krijgen.  Duidelijke regels voor deze procedure bestaan er natuurlijk niet zodat een hoog risico ontstaat voor conflicten en aanslepende conflicten.  Het al dan niet oplossen van het conflict hangt dikwijls af van de heersende groepdynamica en niet (zoals het zou moeten zijn) van de motivatie van het management om die op te lossen.

Uit de laatste enquête (2005) van de Europese Stichting voor de verbetering van levens- en arbeidsomstandigheden blijkt inderdaad dat de sector een belangrijke rol speelt. De sector met de meeste meldingen van pesterijen is in de eerste plaats de gezondheidssector.

Gevolgen van pesten

Stress. Iedereen denkt eraan maar wat veroorzaakt stress? “Stress Management” opleidingen leggen zelden de nadruk op de oorzaken van de stress. De enige echte manier om stress aan te pakken is de oorzaken van stress te identificeren en juist die oorzaken te verminderen of zelfs te elimineren.

In het geval van pesten op het werk kan het vooruitzicht van te gaan werken of de pester horen aankomen of eraan denken een stressreactie uitlokken waarvan niet kan gevlucht worden, noch is het gepast om ertegen te vechten. Het "fight or flight" mechanisme blijft actief net alsof je continu op je hoede moet zijn voor die enorme tijger die achter je aankomt.  Bij herhaald pesten bereidt het lichaam zich telkens voor op een fysieke reactie die er nooit komt zodat sommige niet-essentiële lichaamsfuncties worden afgesloten zoals de spijsvertering, groei, seksuele systemen (menstruele cyclus, libido, testosteronproductie, …), immuunsysteem, opslag van vetten, enz… Je privéleven begint eronder te leiden!

Na lange tijd krijgt men dan last van extreme vermoeidheid, symptomen van chronisch vermoeidheidssyndroom, lichamelijke klachten (voornamelijk rugklachten).  Dit kan dan leiden tot een psychisch letsel (niet te verwarren met psychische ziekte) en een reactieve depressie (niet te verwarren met klinische depressie).  Dit is het uitgelezen moment waarop collega's en hiërarchie (vooral de pesters) je zullen verwijten mentaal gestoord te zijn, dat je naar de psychiater moet.  "Zie je wel dat we gelijk hadden".  Sommige mensen geraken nu verstrikt in wat men noemt een post-traumatische stress-stoornis.  Alle objectiviteit geraakt men kwijt en men denkt aan zelfmoord. In extreme gevallen zelfs moord en richt men een bloedbad aan... er zijn ontelbare voorbeelden.

Alle onwetendheid ... de pesters gaan ondertussen vrijuit.  Het bovenstaande is nochtans het bewijs dat ze in de bak behoren ...

Pesten op het werk - Een meer wetenschappelijke benadering

Een meer wetenschappelijke en concrete benadering van pesten is crusiaal voor hulpverlening aan doelwitten van pesterijen op het werk.  De eerste stap naar herstel is immers het (h)erkennen van het probleem.  Een beetje zoals de verlossing die een patiënt kan voelen wanneer hij/zij na jaren eindelijk de juiste diagnose van die vreemde ziekte krijgt.  Ook al is er geen remedie, het kan psychisch zeer helend werken!

De juridische definities en bepalingen van het fenomeen zijn goed om de werkgever attent te maken op hun verantwoordelijkheden. Voor doelwitten van pesterijen echter zijn deze onvoldoende. Een belangrijk aspect dat steeds terugkomt bij pesten is dat de doelwitten van pesterijen geloven dat het misbruik dat ze ondergaan hun eigen fout is.  Dit gevoel wordt ook gestimuleerd door de pesters zodat als een doelwit de juridische definitie kent het nog steeds niet evident is om de link te trekken naar pesten.  De juridische definitie is gewoonweg te vaag.

Bestaand wetenschappelijk onderzoek geeft nochtans een dieper inzicht in wat pesten nu precies is.  Onderzoekers zoals onder meer Heinz Leymann (Zweden), Tim Field (UK) en Dr. Ruth en Gary Namie (USA) hebben tijdens interviews, onderzoek en betrokkenheid bij 10.000’en gevallen van pesterijen informatie gekregen over:

1. Pesten in de praktijk
2. Vormen van pesterijen
3. Pesttechnieken
4. Profielen van de daders
5. Profielen van de doelwitten
6. De gevolgen voor de doelwitten bij langdurige blootstelling aan pesterijen
 
Ikzelf was danig onder de indruk van hoe treffend de overeenkomst was van dit alles met mijn eigen situatie.  Volgens de analyse van Tim Field op meer dan 10.000 casussen is pesten een aanhoudend ongewenst gedrag, dat meestal bestaat uit ongefundeerde en onjuiste kritiek, vitterijen, het zoeken van fouten, exclusie, isoleren, uitlichten en anders behandeld worden, vernederd worden, overdreven in het oog gehouden worden en zoveel meer. Op de werkvloer vertaalt zich dit meestal in vervormde en verzonnen betichtingen van slechte prestaties.  Net zoals bij de postbode David Van Gysel uit Sint-Joris-Weert die zelfmoord pleegde waar men beweerde dat hij zijn ronde niet snel genoeg deed (mede ook door zijn overgewicht) en daarom een buitenbeentje was.  Vreemd genoeg kreeg hij wel dikwijls de zwaarste ronde toebedeeld.